Μερικά από τα πιο συνηθισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ψηλής πίεσης, αυξάνουν ουσιαστικά τον κίνδυνο διαβήτη ιδιαίτερα σε ασθενείς που παρουσιάζουν παράγοντες για την πάθηση.

Το πρόβλημα της πρόκλησης διαβήτη από αντιυπερτασικά φάρμακα, δεδομένου ότι πρόκειται για επίμαχο ζήτημα, αποτέλεσε το αντικείμενο ανάλυσης που βασίστηκε σε 22 θεραπευτικές έρευνες σε 143.000 ασθενείς.

Οι ασθενείς αυτοί έπασχαν από ψηλή πίεση αλλά δεν είχαν διαβήτη στην αρχή των θεραπευτικών δοκιμών. Στην κάθε δοκιμή, υπήρχαν ομάδες ασθενών που λάμβαναν μακροχρόνια θεραπεία με κάθε ομάδα αντιυπερτασικών φαρμάκων και παράλληλα υπήρχαν και ομάδες που λάμβαναν θεραπεία με εικονικό φάρμακο (πλασέμπο).

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα φάρμακα που σχετίζονταν το συχνότερο με διαβήτη, ήταν τα διουρητικά και οι βήτα αναστολείς. Αντίθετα οι αναστολείς του ενζύμου μετατροπής της αγγειοτασίνης και οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτασίνης, βρέθηκαν να είναι τα αντιυπερτασικά φάρμακα με το χαμηλότερο κίνδυνο πρόκλησης διαβήτη. Μετά ακολουθούσαν τα φάρμακα που αναστέλλουν τα κανάλια ασβεστίου.

Ο κίνδυνος προσβολής από διαβήτη ενός ασθενούς που λαμβάνει αντιυπερτασικά φάρμακα, εξαρτάται μεταξύ άλλων από τη διάρκεια λήψης των φαρμάκων, το βάρος σώματος του, το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη και την πρόσφατη λήψη βάρους.

Οι σημαντικές διαφορές μεταξύ των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ψηλής πίεσης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τους γιατρούς και τους ασθενείς.

Παραδοσιακά, τα φάρμακα της οικογένειας των διουρητικών και των βήτα αναστολέων, χρησιμοποιούνται αρχικά στη θεραπεία της υπέρτασης. Αυτά παρουσιάζουν τον ψηλότερο κίνδυνο πρόκλησης διαβήτη ενώ δύο οικογένειες από τα νεότερα φάρμακα της πίεσης, σχετίζονται με το χαμηλότερο κίνδυνο για την πάθηση.

Το πρόβλημα που τίθεται στους γιατρούς είναι η επιλογή των φαρμάκων πρώτης γραμμής και μετέπειτα, ιδιαίτερα υπό το φως των νέων αυτών ευρημάτων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ήδη εκδοθεί οδηγίες για το πρόβλημα. Συστήνεται όπως αποφεύγεται η ταυτόχρονη χορήγηση διουρητικών και βήτα αναστολέων λόγω του υπερβολικού κινδύνου πρόκλησης διαβήτη.

Σε περίπτωση που ο κίνδυνος προσβολής του υπερτασικού ασθενούς από διαβήτη είναι σημαντικός και προβληματίζει το γιατρό, ίσως να είναι προτιμότερο να χορηγείται ως θεραπεία πρώτης γραμμής, φάρμακο από την οικογένεια των αναστολέων του ενζύμου μετατροπής της αγγειοτασίνης ή αναστολέας του υποδοχέα αγγειοτασίνης.

Όμως εάν ένας ασθενής πάσχει από ψηλή πίεση, νεφρική ασθένεια και έχει ήδη παρουσιάσει ένα σοβαρό καρδιακό επεισόδιο πρόσφατα, τότε καθίσταται αναγκαία η χορήγηση βήτα αναστολέα που βοηθά στην προστασία από ένα καινούργιο καρδιακό επεισόδιο. Παράλληλα στον  ασθενή με αυτού του είδους τα προβλήματα, χρειάζεται και το διουρητικό λόγω της νεφρικής νόσου. Ο κίνδυνος διαβήτη σε τέτοιες περιπτώσεις είναι λιγότερο σημαντικός από ότι τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν για το μέλλον του ασθενή οι βήτα αναστολείς και τα διουρητικά.

Είναι λοιπόν αναγκαία η εξατομίκευση της θεραπείας για την ψηλή πίεση. Σε ασθενείς που έχουν επιβαρυντικούς παράγοντες για προσβολή από διαβήτη, είναι προτιμότερο να αποφεύγονται ως φάρμακα πρώτης γραμμής τα διουρητικά και οι βήτα αναστολείς.

Δεδομένης της μεγάλης διάστασης που παίρνει στην εποχή μας η μάστιγα του διαβήτη, είναι προτιμότερο ακόμη και σε υπερτασικούς ασθενείς με χαμηλό κίνδυνο για την πάθηση, να χορηγούνται φάρμακα που συνοδεύονται από το χαμηλότερο κίνδυνο για διαβήτη όπως οι αναστολείς του ενζύμου μετατροπής ή οι αναστολείς των υποδοχέων αγγειοτασίνης.

Αντίθετα για ασθενείς με καρδιολογικά και νεφρικά προβλήματα, πρέπει να εξετάζονται τα θετικά που προσφέρουν τα διουρητικά και οι βήτα αναστολείς σε σύγκριση με τον κίνδυνο πρόκλησης διαβήτη.

Παράλληλα οι γιατροί δεν πρέπει να ξεχνούν να υπενθυμίζουν στους υπερτασικούς ασθενείς όπως επίσης και στους άλλους, ότι ένας υγιεινός τρόπος ζωής έχει τεράστιο ρόλο να παίζει στη μείωση του κινδύνου του κάθε ανθρώπου να προσβληθεί από διαβήτη τύπου 2.

Θα συγκρατήσουμε λοιπόν ότι οι ασθενείς με ψηλή πίεση, δεν πρέπει μόνο να βασίζονται στα φάρμακα για την επιτυχή θεραπεία της πάθησης τους.

Η καλύτερη διατροφή, πλούσια σε λαχανικά, όσπρια και φρούτα με προσοχή για αποφυγή υπερβολικής πρόσληψης άλατος, η αποφυγή του καπνίσματος, η τακτική σωματική άσκηση σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού τους, έχουν ένα εξίσου σημαντικό ρόλο να παίξουν.